Creativiteit geeft vaak ruimte voor open gesprekken

Als ambulant hulpverlener (in het onderwijs) bij Agathos hulpverlening maakt Bianca Troost (40) graag gebruik van creatieve werkvormen. Van een proefje met huis-tuin-en-keukenmiddeltjes tot het maken van een positieve gedachtenslinger. Samen met de cliënt zoekt Bianca naar manieren om de cliënt op het gemak te stellen waardoor hij of zij zich makkelijker kan uiten en emoties durft te delen.

Bianca gebruikt in haar werk op het SBO (speciaal basisonderwijs) regelmatig creatieve werkvormen. “Ik vind het heel fijn om op een creatieve manier met kinderen contact te leggen. Kinderen vinden het vaak moeilijk om zich verbaal te uiten en het gebruik van creatieve middelen kan hierbij helpen. Ik merk dat het een stukje ontspanning biedt en tijdens een activiteit kan ik op een laagdrempelige manier toch een gesprekje beginnen, bijvoorbeeld over bepaalde emoties.” Ook bij volwassenen zet Bianca deze manier van werken af en toe in. Bij die doelgroep stimuleert een wandeling of activiteit ook om makkelijker te praten en emoties te uiten.

Emoties uiten

“Waarom ik gebruik maak van deze werkvormen? Ik vind het leuk om de begeleidingsmomenten creatief vorm te geven. Ik zoek graag naar activiteiten die aansluiten bij de kwaliteiten en behoeften van mijn cliënt, daar krijg ik als hulpverlener ook energie van. Zo was er eens een jongen die gek was op vrachtwagens. Tijdens de begeleidingsmomenten is hij aan de slag gegaan met het bouwen van een houten vrachtwagen. Hij ging er helemaal in op en tijdens deze momenten vertelde hij steeds beter wat hem bezighield.” Bianca legt uit dat het uitbeelden door middel van materialen soms veel meer duidelijkheid kan bieden dan alleen ergens over te praten. Het gaat voor de cliënt meer leven, waardoor er soms ook meer emoties loskomen. Zo kan een creatieve werkvorm een opening bieden om zich beter te uiten.

Verschillende creatieve werkvormen

Bianca zet verschillende werkvormen in bij haar cliënten. De ene keer maakt ze samen met een cliënt anti-stress balletjes of een positieve gedachtenslinger, het volgende moment leert ze de cliënt om zijn/haar emotie onder woorden te brengen aan de hand van emotiepoppetjes of doet ze proefjes in de klas. “Vorig jaar 

deed ik samen met een jongen een proefje waarbij we met behulp van baksoda en azijn een vulkaan in een glas creëerden. Hij werd er echt enthousiast van. Deze vulkaan geeft weer hoe emoties soms kunnen oplopen en tot uitbarsting komen. Zo beeld je op een creatieve manier uit wat er soms in iemand hoofd omgaat.”

Prikkelen van zintuigen

Deze activiteiten zijn niet alleen leuk om in te zetten, maar ook heel nuttig in de gesprekken met cliënten. Door met je handen iets te maken ben je op een sensomotorische manier aan het werk waardoor je zintuigen geprikkeld worden. Het helpt bij het onder woorden brengen van emoties. Bianca vertelt: “Ik werkte met een jongen die regelmatig in situaties belandde waarin hij fysiek of verbaal geweld gebruikte. We hebben toen poppetjes gemaakt uit een programma wat hij leuk vond. Met de poppetjes konden we de situaties naspelen en uitbeelden. Op die manier leert hij wat gewenst gedrag is.” Een gebrek aan voorbeelden daar ligt het zeker niet aan bij Bianca. Enthousiast deelt ze nog een ervaring: “Samen met een cliënt met autisme tekenden we een ‘leeg hoofd’ op papier. In dat hoofd schreef zij dingen waar ze zich druk om maakt. Door hier oplossingen bij te bedenken en deze erbij te schrijven, konden deze ‘openstaande laatjes’ voor haar gesloten worden.”

Positieve gedachtenslinger

De inzet van creatieve werkvormen blijkt voor Bianca en andere hulpverleners een mooie aanvulling op de reguliere hulpverlening. Deze (creatieve) activiteiten helpen om samen met de cliënt actief aan de slag te gaan.